Veel te veel moois gelezen dit jaar. En ik moet ook nog wat goedmaken. Want steeds weer vergeet ik Peter van Straaten bij dit lijstje, terwijl ik al jaren dage­lijks van zijn werk geniet. Zijn tekeningen over het menselijk tekort zijn een ware balsem voor mijn ziel. Er kwam weer een hele ris Van Straatenboekjes uit bij Van Gennep.

Ik las en herlas in 1991 zo’n beetje het complete werk van Primo Levi (een boek of tien, sommige pas dit jaar verschenen, vrijwel allemaal bij Meulenhoff, in prima vertalingen). Dat moet u ook doen. Of het nu essays zijn, auto­biogra­fisch werk of fantastische vertellin­gen, altijd is het even lees­baar en indrukwekkend. Niemand die zo goed en verstandig kon schrijven over zowel Auschwitz als scheikunde.

Adri van der Heijden beschreef in Advocaat van de Hanen (Querido, f 49,90) een vorm van alcoholisme die ik nooit meer zal vergeten. Kwam pas onlangs aan het boek toe, maar was het eens met de kritiek bij verschijnen: schitterend, alleen staan er te veel woorden in. Van der Heijden neigt naar mooischrijverij en vertelt dingen dubbel. Doodzonde, want god, wat kan die man schrijven. Net als Adriaan van Dis trouwens, wiens In Afrika (Meulenhoff, f 24,90) terecht een bestseller werd.

Gevaarlijke onderwerpen in Het zwaard van de krab (Margreet Jansen/Henk Pröpper, Prometheus f 24,90) en Apenliefde (Theodor Holman, Nijgh & Van Ditmar, f 26,90): respectievelijk ‘jonge vrouw sterft aan kanker’ en ‘gescheiden man tobt met relatie dochtertje’. Toch twee mooie, ontroerende boeken.

De Doris Lessings en Erica Jongs van deze wereld hebben een geduchte concurrente gekregen in Benoîte Groult. Haar autobiografische Een eigen gezicht (vertaling Nini Wielink, Arena f 44,50) gaat ook over de emancipatie van een vrouw van de generatie die nu boven de vijftig is, maar het mist de Amerikaanse hysterie, heeft veel meer distantie en humor en is simpelweg een genot om te lezen.

Op taalgebied verdient het Groot Synoniemen Woordenboek van Van Dale (f 150,-) een vermelding. Wie even niet op een woord kan komen of het graag eens een keer anders zou zeggen, loopt bij dit boek de meeste kans snel en goed geholpen te worden. Wie werkelijk in taal en de taalontwikkeling van zijn nageslacht geïnteresseerd is, leze Het taallerend kind van Jacqueline Frijn en Ger de Haan (Foris). Niet makkelijk, wel inzichtgevend.